Mèn mén – Hương vị lạ lẫm hấp dẫn của vùng cao Tây Bắc
Thức quà thơm ngọt từ bột ngô, thứ lương thực chủ yếu của đồng bào dân tộc ở Hà Giang, luôn được khách du lịch ghi nhớ, hứa hẹn thưởng thức một lần, đó chính là Mèn mén.
Một món ăn thân thương, một thức quà mời khách du lịch cao nguyên đá Đồng Văn truyền thống giản dị. Cái tên mèn mén gây tò mò cho nhiều khách du lịch lần đầu thưởng thức, nhưng có thể hiểu đơn giản đó là món ăn được làm từ ngô tẻ qua nhiều công đoạn để có được thứ bột ngô rồi đem hấp chín. Món mèn mén được thưởng thức khi nóng, nhai kỹ thấy một vị ngọt bùi ở đầu lưỡi.
Một món ăn rất bình dị mà trước đây người dân tộc thiểu số thường phải dùng để ăn thay cơm đó chính là mèn mén. Hiện nay khi đời sống của bà con dân tộc thiểu số đã được cải thiện thì món ăn này không còn là phổ biến nữa nhưng nó đã thấm sâu vào nét văn hoá của họ và trong các dịp lễ tết, chợ phiên khó có thể thiếu được mèn mén.
Những người có kinh nghiệm đồ mèn mén thường không vội vàng mà phải dựa vào độ lửa cháy to hay nhỏ (vì lửa nhỏ thì lâu sôi, lửa to thì sôi nhanh). Khi bắc chõ ra khỏi chảo thì đổ bột ngô ra mẹt, dùng thìa gỗ đảo đi, đảo lại cho bột ngô tơi ra. Nếu không làm cho bột ngô tơi thì đồ lần sau bột ngô sẽ không chín kỹ, không thể có món mèn mén với vị thơm, dẻo và ngọt đậm đà, hơn nữa ăn sẽ bị đau bụng. Sau khi làm tơi và để nguội, người ta lại cho ngô vào chõ đồ lần hai và lần này phải đồ cho chín thật kỹ.
Khi ăn mèn mén, bà con thường dùng muôi gỗ để xúc mèn mén ra bát. Ăn mèn mén bao giờ bà con cũng kèm thêm một bát canh. Đối với bà con dân tộc Mông thì thường là canh bí. Một số vùng người dân thường chan cùng với canh óc đậu nấu rau cải nương và gừng hoặc trộn với canh gà. Một trong những gia vị không thể thiếu và làm tăng tính hấp dẫn của món ăn là có thêm tương ớt, đậu xị, rau thơm. Ăn mèn mén phải chậm rãi, nhai kỹ mới cảm nhận được hết hương vị.
Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của các bà, các chị cũng mất khá nhiều thời gian để chế biến cho được mẻ mèn mén thơm ngon. Nếu muốn có món mèn mén ngon, phải chọn được bắp ngô bánh tẻ, đều hạt, không quá già, cũng không quá non bởi nếu ngô non quá sẽ không làm thành bột ngô được.
Trong những ngày rét cũng như ngày thường mùi thơm ngọt ngào của mén mèn, sắc vàng rực rỡ thu hút mọi ánh nhìn, khi thưởng thức du khách tour Hà Giang 4 ngày 3 đêm sẽ cảm nhận được cái dẻo thơm của bột ngô đồ và hoà quyệt với một chút nước canh chan dịu ngọt, quả thực rất ấm bụng những thực khách phương xa.
Với bất kỳ vị khách nào khi tới miền đất rẻo cao Hà Giang mà chưa được thưởng thức mén mén cũng là chưa khám phá trọn vẹn cái lạ lẫm hấp dẫn của nơi đây.
